Roma minderheid

Thema’s > Roma minderheden

Roma, beter bekend als zigeuners, vormen overal in Europa een minderheid, zoook in Slowkije. Over de oorsprong van de Roma doen diverse verhalen de ronde. Roma zelf, en veel onderzoekers met hen, menen dat de Roma in de elfde eeuw uit India naar Europa zijn gekomen. In de jaren 20 en 30 van de twintigste eeuw werden Roma in Duitsland onderworpen aan “antropologische” onderzoeken om hun vermeende “anders” en “asociaal” zijn in kaart te brengen en hun disciplinering verder door te drijven. Dat zette zich voort in de Tweede Wereldoorlog toen de nazi’s Roma, net als de joden, onderwierp aan sadistische “medische” onderzoeken. Vaak tot de dood erop volgde. In de vernietigingskampen werden 1.500.000 Roma omgebracht. Er zijn nu ongeveer 15 miljoen Roma, waarvan er 12 miljoen in Europa wonen. Verreweg de meesten wonen in de Balkanlanden, centraal Europa en de voormalige Sovjet-Unie.

De Roma van Slowakije hebben zich in het Oosten van het land geconcentreerd. Lunik IX is een buitenwijk van Slowakije’s tweede stad Kosice. Vroeger woonden er in het historische centrum van Kosice Roma. Maar die zijn vanaf 1995 verdreven naar Lunik IX, dat sindsdien een getto is. Lunik IX is met vijfduizend Roma-inwoners het grootste Roma-getto van het Slowkije, en sinds de toetreding van Slowakije tot de Europese Unie is Lunik IX het grootste Roma-getto van de gehele Europese Unie. Vtáckovce is een dorpje vlakbij Kosice met bijna negentig procent Roma.

De communistische overheden, waarin nauwelijks Roma vertegenwoordigd waren, voerden in vrijwel alle Midden- en Oost-Europese landen een politiek gericht op het gedwongen integreren van Roma in de samenleving en op het verminderen van etnische scheidslijnen binnen de ‘socialistische maatschappij\\’. Zo werd in Tsjecho-Slowakije in 1958 een decreet uitgevaardigd waarin werd bepaald dat de Roma geen aparte etnische groep vormden. Tegelijkertijd startte de overheid daar een campagne tegen het nomadenbestaan van groepen Roma en maakte zij plannen om Roma-gemeenschappen uit Oost- Slowakije gedwongen te verhuizen naar Tsjechië.  Anderzijds trachten de communistische overheden Roma te integreren in het economische leven door hen werk, huisvesting en onderwijs te verschaffen. Maar ook deze maatregelen hadden vaak een gedwongen karakter.

In het voormalige Tsjecho-Slowakije werkten veel Roma in de zware industrie. De voormalige Oostbloklanden moesten na de val van de communistische regimes hun politieke systemen democratiseren en liberaliseren, men schakelde snel over van de zware industrie naar een op consumptiegoederen gerichte economie. Hiervan werden de Roma de dupe; zij waren doorgaans niet voldoende opgeleid om in deze nieuwe maatschappij te kunnen functioneren. Na 1989 werden de zigeuners als eersten ontslagen.

Bij de onderhandelingen rond de uitbreiding stelde de Europese Unie aan de kandidaat-lidstaten de voorwaarde dat zij de rechten van minderheden respecteren. Wanneer de EU wil uitbreiden met landen in Midden- en Oost-Europa en wanneer die uitbreiding moet bijdragen aan de vrede en politieke stabiliteit in Europa, zal de EU aandacht moeten besteden aan de positie van minderheden in de toetredende landen, zo luidt het argument. Wanneer het gaat om de positie van minderheden in de toetredende landen, onderzoekt de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, hoe het is gesteld met de naleving in de kandidaat-lidstaten van verschillende internationale verdragen waarin de rechten van minderheden zijn vastgelegd. Het bekendste is wel het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (1950) van de Raad van Europa. Maar ook in de verdragen en regelgeving van de Unie zelf zijn bepalingen opgenomen die de bescherming van minderheden moeten waarborgen.

Het Europese centrum voor de rechten van Roma (ERRC) meldt dat er in Slowakije regelmatig geweld tegen Roma plaats vindt. De meerderheid van de bevolking stemt daar stilzwijgend mee in en zelfs de politie doet soms mee. De daders worden dan ook zelden vervolgd. Bovendien laten Slowaakse politici zich vaak negatief uit over Roma. De Raad van Europa heeft Slowakije op de vingers getikt vanwege de structurele achterstelling van Roma. De Slowaakse regering heeft daarop een speciale inspecteur voor Roma-zaken aangesteld, maar deze heeft cynisch genoeg geen budget.
 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *